หาดกมลาถือเป็นหนึ่งในแหล่งท่องเที่ยวที่โด่งดังระดับโลกของจังหวัดภูเก็ต ท่ามกลางโรงแรมหรู บีชคลับนักท่องเที่ยวต่างชาติ ก็ยังมีชุมชนกมลาที่คนในพื้นที่รวมตัวกันผลิตและแปรรูปสินค้าจากวัตถุดิบท้องถิ่นอย่าง “ส้มควาย” ผลไม้มากสรรพคุณ

#ทำความรู้จักส้มควายวัตถุดิบที่ครัวใต้ขาดไม่ได้

ส้มควาย ผลไม้รสเปรี้ยว ตระกูลเดียวกับ “ส้มแขก” นิยมปลูกมากในภาคใต้ เพื่อนำมาเป็นวัตถุดิบในการปรุงอาหาร โดยเฉพาะในแกงต่าง ๆ เช่น แกงส้ม แกงเลียง ต้มส้ม เพื่อให้แกงมีรสชาติที่เปรี้ยวมากยิ่งขึ้น ส้มควายที่นำไปปรุงอาหารนั้น จะเป็นส้มควายที่ผ่านการตากแห้งเรียบร้อยแล้ว สามารถเก็บไว้ใช้ได้นานและถือเป็นภูมิปัญญาในการถนอมอาหารของคนใต้

#พลิกวิกฤตสึนามิให้เป็นโอกาส

หลังเหตุการสึนามิได้ถือกำเนิดวิสาหกิจชุมชนบางหวานในตำบลกมลาขึ้นโดยการนำโดย กะลัดดา* คุณลัดดา คาวิจิตร ที่ลุกขึ้นมานำของดีของเด่นของชุนมาทำมาหากินและผลิตภัณฑ์นั้นก็คือ “ส้มควาย” นั่นเอง
”กะ” ใช้เรียกแทนคำว่า ”พี่” ของพี่น้องชาวมุสลิม‍

 “ช่วงสึนามิ ทุกคนในพื้นได้รับผลกระทบ ธุรกิจพังทะลาย ไม่มีงาน พวกไม่มีเงิน เราก็ต้องหาทางออกใหม่ เลยรวบรวมญาติพี่น้องในชุมชนมาระดมความคิด และทุกคนก็มีความเห็นตรงกันให้นำ ‘ส้มควาย’ ซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์ที่มีทุกบ้าน มาลองแปรรูปขายดู”

กะลัดดา ประธานกลุ่มวิสาหกิจชุมชนกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรบางหวานพัฒนา กล่าวถึงจุดเริ่มต้น
‍

#ส้มควายสารพัดประโยชน์

มีผลงานวิจัยว่าส้มควายมีสรรพคุณทางยาในการช่วยระบาย มีกรดผลไม้ประเภทสาร AHA ช่วยบำรุงผิวพรรณให้กระจ่างใส ส้มควายยังเป็นพืชสมุนไพรที่ไม่มีสารตกค้างในร่างกาย

ทางกลุ่มวิสาหกิจชุมชนฯ จึงได้ลุกขึ้นมาศึกษา เรียนรู้ และแปรรูปส้มควายโดยได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานวิจัยต่าง ๆ ในพื้นที่ เริ่มจากการทำ ส้มควายแห้ง ส้มควายแช่อิ่ม ส้มควายเชื่อม น้ำส้มควาย ส้มควายสามรส ก่อนจะพัฒนามาเป็นชาสมุนไพรส้มควายพร้อมดื่มที่ดำเนินงานร่วมกับทางมหาวิทยาลัยราชภัฏภูเก็ต (PKRU)

ผลิตภัณฑ์ผงชงสมุนไพรพร้อมดื่มสำเร็จรูปส้มควาย เป็นหนึ่งในโครงการพัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชนท้องถิ่นของมหาวิทยาลัยราชภัฏภูเก็ต “PKRU” ที่ช่วยคิดค้นการสร้างมูลค่าเพิ่มและความหลากหลายให้กับวัตถุดิบชุมชน รวมถึงออกแบบฉลากและตราสินค้า เป็นการช่วยเพิ่มรายได้ให้กับชุมชนอย่างยั่งยืน

ทางมหาวิทยาลัยยังมีข้อมูลการท่องเที่ยวและผลิตภัณฑ์อีกมากมายที่รวมไว้ใน byPKRU.org อีกด้วย ซึ่งตอนนี้ยังเป็นเวอชั่น beta อยู่นะครับ

“กมลา” นอกจากแหล่งท่องเที่ยวที่งดงามแล้ว ยังมีวัตถุดิบดี ๆ และผู้คนที่น่ารักมาก ๆ อีกด้วย วันนี้เราก็เลยได้ถือโอกาสนำส้มควายไปถ่ายกันที่ “Hidden Rock Pond” ซึ่งก็เป็นแหล่งท่องเที่ยวลับในกมลานั่นเอง

ข้อมูลอ้างอิงเพิ่มเติม

‘ส้มควายกมลา’ หนึ่งอาวุธลับก้าวข้ามวิกฤติโควิดของชุมชน ‘ภูเก็ต’ (bangkokbiznews.com)‍